Oplichting is strafbaar gesteld in art. 326 Sr. Volgens dit artikel is oplichting mogelijk door het aannemen van een valse naam of van een valse hoedanigheid. Andere ‘oplichtingsmiddelen’ zijn het gebruik maken van listige kunstgrepen en gebruikmaking van een samenweefsel van verdichtsels. Deze specifieke oplichtingsmiddelen zorgen ervoor dat het strafbare feit oplichting nader wordt gespecificeerd en hebben tevens tot gevolg dat niet iedere vorm van bedrog kan worden aangemerkt als oplichting. In een zaak die door het hof ’s-Hertogenbosch in 2016 is berecht, stond ten aanzien van twee tenlastegelegde feiten met name de vraag centraal of er wel sprake was van een samenweefsel van verdichtsels.
Ten aanzien van het ene feit heeft het hof bewezen verklaard dat de verdachte in de periode april-juni 2012 een ander bewogen heeft tot afgifte van een bedrag, door ‘valselijk en bedrieglijk en in strijd met de waarheid’ voor te wenden schilderwerk en isolatiewerk aan een bouwwerk te zullen verrichten. Ten aanzien van het andere feit zou de verdachte twee anderen in april 2012 hebben bewogen een auto af te geven, door ‘valselijk en bedrieglijk en in strijd met de waarheid’ voor te wenden geen geld bij zich te hebben en de auto de volgende dag of 2 dagen later te zullen betalen en daarbij het vrijwaringsbewijs te overhandigen.
Eerder heeft de Hoge Raad geoordeeld dat bij het gebruik van een ‘samenweefsel van verdichtsels’ het in de kern gaat om gesproken en/of geschreven uitingen die bij een ander een op meer dan een enkele leugenachtige mededeling gebaseerde onjuiste voorstelling van zaken in het leven kunnen roepen.
Het door een verdachte op ‘Marktplaats’ plaatsen van een advertentie en het telefonisch afspreken met een koper een laptop te zullen sturen naar de koper nadat de koper een bedrag heeft overgemaakt, en het vervolgens niet versturen van de laptop, is door de Hoge Raad niet aangemerkt als het gebruik maken van een samenweefsel van verdichtsels.
Ten aanzien van beide bewezen verklaarde feiten is in cassatie een beroep op de zojuist genoemde jurisprudentie gedaan en aangevoerd dat er in feite slechts sprake is geweest van één enkele leugen, zodat (nog) niet kon worden gesproken van een ‘samenweefsel van verdichtsels’.
In de zaak betreffende het schilder-/isolatiewerk was zowel de Advocaat-Generaal als de Hoge Raad van mening dat uit de bewijsmiddelen bleek dat er sprake is geweest van meer dan een enkele leugen. De verdachte had namelijk niet alleen telefonisch en per mail aangegeven dat de werkzaamheden zouden worden verrichten, maar heeft zich daarbij ook bediend van een valse naam. In de zaak betreffende de afgifte van de auto zijn zowel de Advocaat-Generaal als de Hoge Raad van mening dat uit de bewijsmiddelen inderdaad niet meer naar voren komt dan dat de verdachte in strijd met zijn toezegging niet heeft betaald voor de auto die de verdachte wilde kopen, maar dat deze enkele leugen niet aangemerkt kan worden als een samenweefsel van verdichtsels. De Hoge Raad heeft de bewezenverklaring op dit punt dan ook vernietigd. Klik
hier om het arrest te raadplegen.
